Basilan island Governor Jum Akbar reads the manifesto presented by IDPs with CBCS' Sammy Maulana.BASILAN, Philippines (Mindanao Examiner / Dec. 20, 2007) – Hundreds of people joined a peace caravan in the southern Philippine island of Basilan, where a manifesto was also signed by peace advocates, led by the Consortium of Bangsamoro Civil Society (CBCS).
Most of those who joined the caravan were representatives of Internally Displaced Persons (IDPs) from the towns of Albarka, Tipo-Tipo, Tuburan, Sumisip, and Akbar that had been affected by the July 10 fighting between the Moro Islamic Liberation Front (MILF) and government forces.
Prior to the “Caravan for Justice and Peace,” the CBCS held a forum about the plight of the IDPs and they also narrated their plight and problems that they have been facing since being displaced by the fighting.
“About 40% of those affected by the conflict remained displaced. The others have returned, but in a marginal basis only, as they only go to their lands during the day but return to their evacuated locations at night.“
“They continue to live in this kind of set up because of the general fear that military operations and open armed conflict will once again erupt at anytime. They lament the fact that the Armed Forces of the Philippines in Basilan is not sensitive to the welfare of the civilians that are adversely affected by their military operations, that they all of them are unfairly suspected of being sympathizers or supporters of the Abu Sayyaf Group that is allegedly operating in their communities, and that no peace mechanism has yet been thought of and installed by either the LGUs concerned, or between the AFP and the MILF in the province that would assure them that they could safely and permanently return to their places of origin and begin to rebuild their lives anew,” CBCS said in a statement sent to the Mindanao Examiner.
It also enumerated several problems the IDPs are currently facing: 1) Experiencing economic crisis due to the loss of their source of livelihood and have fallen into debt, 2) Trauma to children due to insensitive military operations, such as extremely loud artillery fire that are within or in close proximity to populated areas, some of which have caused cases of nausea and vomiting, 3) Indefinite suspension of classes due to abandonment of schools and no salary given to teachers, 4) Illness, disease and malnutrition experienced by children and elders, whether those in the places of evacuation or those who have returned, due to absence of delivery of basic health and social services, and 5) Difficulty in reviving sources of livelihood in the places of origin because of the absence of delivery of basic public services and the destruction of property.
Based on these problems, an IDP Manifesto was drafted and signed by the IDPs present in the forum that called for local and national stakeholders and leaders to act on the problems they are facing until today and to uphold their rights to live in a peaceful environment, to enjoy security to life, limb and property, and to be free from military threats and harassment.
A copy of the manifesto was also sent to the Mindanao Examiner.
Bismillahir Rahmaanir Raheem
(In the name of God, the Most Beneficient, the Most Merciful)
BASILAN IDP’s MANIFESTO
Assalaamu Alaikum wa Rahmatullahi wa Barakatuhu!
Kami pong mga nagsipaglagda sa ibaba nito na mga representante ng mga pamilyang galing sa mga munisipyo ng Albarka, Tipo-Tipo, Sumisip, Tuburan, Adjul at Akbar dito sa lalawigan ng Basilan, ng Autonomous Region for Muslim Mindanao sa katimugang bahagi ng Pilipinas na napinsala at napilitang lumikas dahil sa armadong hidwaan sa pagitan ng Hukbong Sandatahan ng Republika ng Pilipinas (AFP) at ng Moro Islamic Liberation Front (MILF) noong ikasampo ng Hulyo, 2007, at sa pagtugis ng mga puwersa ng AFP sa mga kasapi sa Abu Sayyaf Group (ASG) noong buwan ng Agosto, ay nagkaisa upang ipahayag sa araw na ito ang aming kasalukuyang kalagayan at mga kahilingan upang makamit ang katarungan at kapayapaan na nauukol para sa amin.
Kami po ay dati nang mahirap, na puspusang nakikibaka upang makamit ang desente at makataong antas ng pamumuhay sa aming bayan. Subalit sa kabila ng aming pagsisikap at pagpupunyagi ay napinsala kami ng mga nabanggit na armadong hidwaan at marami sa aming bilang, magpahanggang ngayon, ay hindi pa nakakabalik sa aming mga pinagmulang tirahan at lupain.
Sa amin pong paglikas ay napilitan naming iwanan ang mga ari-arian at mga kabuhayan na matagal na naming naipundar matiyak lamang ang kaligtasan ng aming mga minamahal sa buhay.
Sa kasalukuyan po ay may tinatayang 40% sa amin ang hanggang ngayon ay hindi pa nakakabalik sa aming mga tirahan at lupain. Samantala, ang 60% naman sa amin ay nakabalik na. Subalit, ang dalawang grupong ito ay patuloy na dumaranas ng di makataong pamumuhay sa kanilang kinaroroonan.
Ito po ay dahil sa mga sumusunod na kadahilanan:
1. Ang mga hindi pa nakakabalik sa kanilang mga tirahan ay ayaw bumalik dahil sa matinding alanganin na posibleng magkaroon muli ng armadong hidwaan o putukan sa anumang oras. Ang kalagayang ito ay lalong pinasama noong huling halalan na kung saan ay nagkaroon din ng kalat-kalat na armadong engkwentro sa pagitan ng iba’t ibang mga grupo.
2. Ito rin ang agam-agam ng mga taong nakabalik na sa kanilang mga tirahan at lupain, na maaaring sila ay mapilitang lumikas muli kung biglaang magkakaroon ng panibagong armadong hidwaan sa mga lugar nila.
3. Ang mga hindi pa nakakabalik sa kanilang mga tirahan ay ayaw rin bumalik dahil sa halos kawalan ng mga pangkaraniwang serbisyo-publiko sa mga lugar na ito. Dagdag pa rito ang kahirapan sa buhay na nararanasan nila sa ngayon doon sa mga lugar na kanilang pinaglikasan, kung saan ay nabaon sila sa utang dahil sa kawalan ng kabuhayan at kawalan ng pagkakataong makapaghanap-buhay ng maayos.
4. Natigil ang pagaaral ng mga estudyante dahil sa pagsara ng mga paaralan at sa di pagpapasahod sa mga guro ng mga paaralang ito. Hanggang sa ngayon hindi pa ito natutugunan.
5. Ang paglala ng kalagayan ng kalusugan at paglaganap ng malnutrisyon sa maraming bakwit, lalo na sa mga kabataan at mga matatanda.
6. Ang pagkasira ng mga bahay at ari-arian nila dahil sa pagkasunog o di kaya dahil sa napagitna ang mga ito sa mga barilan.
7. Ang kawalan ng mekanismong panglokal na pagkasunduan ng kapwa AFP at ng MILF, liban sa Pangkalahatang Kasunduan sa Pagtigil Hidwaan na napapaloob sa ilalim ng Usapang Pangkapayapaan, na maiwasan ang muling pagkakaroon ng malawakan o di kaya ay paulit-ulit na paglikas ng mga tao sa tuwing nagkakaroon ng armadong operasyon sa mga lugar na ito.
8. Ang patuloy na malawakang militarisasyon sa mga lugar na ito, na dati rati ay mapayapa, na patuloy na nakakaligalig sa aming pamumuhay.
9. Ang pagkaligalig at pangamba (trauma) na nadarama ng maraming mga bakwit, lalo na ang mga kabataan, ay nauuwi sa walang hangganang pagkabahala naming lahat.
Dahil sa mga kalagayang inilahad sa itaas, kami po ay nananawagan na:
1. Itigil na ang paulit-ulit na pagkakaroon ng armadong hidwaan doon sa mga komunidad dahil ang mga ito ay hindi lupang pinagdirigmaan, kundi lupang kinabubuhayan.
2. Itigil ang sapilitan pagpapalikas sa mga taong napinsala na ang gusto lamang ay mamuhay ng mapayapa sa kanilang mga tirahan at lupain.
3. Bigyan ng pagkakataon at malinaw na garantiya ang mga taong napinsala na makabalik sa kanilang mga lupain at maalis ng tuluyan ang pangambang maaaring mapilitan silang lumikas muli kung may panibagong armadong hidwaan dito.
4. Magkaroon ng mekanismong panglokal na mapagkasunduan ng kapwa AFP at MILF upang maiwasan ang muling pagkakaroon ng malawakan o di kaya ay paulit ulit na paglikas ng taong bayan sa tuwing nagkakaroon ng armadong operasyon sa mga lugar na ito.
5. Tugunan ang mga suliranin ng mga bakwit sa kalusugan, malnutrisyon, at pagkaligalig (trauma) sa lalong madaling panahon.
6. Buksang muli ang mga sinarang mga paaralan at ibigay ang kaukulang sahod ng mga guro nito upang makapagbalik-aral ang mga estudyante nito.
7. Tugunan ang pang ekonomiyang suliranin ng mga pamilyang napinsala ng mga armadong hidwaan upang sila ay mabigyan ng pagkakataong makatayong muli at matugunan ang pangangailangan ng kanilang mga pamilya.
8. Kumpunihin ng mga Barangay Roads na nasira o sira pa rin hanggang ngayon.
9. Respetuhin ang karapatang pantao ng mga mamamayang nakatira sa mga lugar na ito.
Ang hangad po lamang namin ay mabawi ang aming dating antas ng pamumuhay at mabigyan kami ng pagkakataon na maiangat namin ito. Hinihiling po namin ang katarungan, dahil ang katarungan namin ay katarungan para sa lahat na naghahangad ng malaya, mapayapa, at maunlad na lipunan.
Maraming Salamat at Wassalaam.
Nilagdaan ngayong ika 14 na araw ng Desyembre, 2007 dito sa Datu Dizal Cultural Center, Lamitan City, Basilan.
(Sgd.) TOTONG ESPALDON (Sgd.) BAJER NADDUA (Sgd.) HAMID KATARE
Bgy. Silangkum, Tipo-Tipo Bgy. Bohelubong, Tipo-Tipo Bgy. Bohelubong, Tipo-Tipo
(Sgd.) HABU HANAPI (Sgd.) RIZAL ASALI (Sgd.) ASNAWI HANDANI
Bgy. Kailih, Albarka Bgy. Semut, Sumisip Bgy. Cambug, Albarka
(Sgd.) JAINULLA A. JAHA (Sgd.) TONY HALUN (Sgd.) AMIR A. SULOR
Bgy. Guinanta, Albarka Bgy. Bohebessey, Lamitan City Bgy. Cambug, Albarka
(Sgd.) HASIM A. MAULANA (Sgd.) ALAUDDIN AIRIL (Sgd.) HAPIKIN BIRONG
Bgy. Bato-Bato, Albarka Bgy. Bohebakung, Akbar Bgy. Bohebakung, Akbar
(Sgd.) MAKSUD MAHMUD (Sgd.) ABDURAHMAN ANJAIP (Sgd.) PA-AT HAMJA
Bgy. Kailih, Albarka Bgy. Bohebakung, Akbar Bgy. Kailih, Albarka
(Sgd.) BAYAN HASSAN (Sgd.) AHMAD HAMID (Sgd.) MARK S. HASSAN
Bgy. Magcawa, Albarka Bgy. Kailih, Albarka Bgy. Magcawa, Albarka
(Sgd.) JEUNUDIN ABDULLAH (Sgd.) H. ASMA TAHIR (Sgd.) NURAYA MAHMUD
Bgy. Bohebessey, Lamitan City Bgy. Bohebessey, Lamitan City Bgy. Kailih, Albarka
(Sgd.) JAM Y. ALIH (Sgd.) JOHNNY BAWABATOT (Sgd.) HUSNA DAHIM
Bgy. Kailih, Albarka Bgy. Bohebessey, Lamitan City Bgy. Bohelubong, Tipo-Tipo
(Sgd.) HARUN ABUD (Sgd.) MUNIB AIRIL (Sgd.) MUSTAPHA BIRONG
Bgy. Bohebakung, Akbar Bgy. Bohebakung, Akbar Bgy. Bohebakung, Akbar
(Sgd.) RAHIMA BIRONG (Sgd.) JUMANG ALAP (Sgd.) IBRAHIM CUEXAS
Bgy. Bohebakung, Akbar Bgy. Bohebakung, Akbar Bgy. Bohelubong, Tipo-Tipo
(Sgd.) TOMAS BORONG (Sgd.) NADZMA LAMLA (Sgd.) NASER JAILANI
Bgy. Danapah, Albarka Bgy. Danapah, Albarka Bgy. Banah, Tipo-Tipo
(Sgd.) IBRAHIM BALANGKASI (Sgd.) MUNVIR SALATUN (Sgd.) SUHUD MUTTALIB
Bgy. Danapah, Albarka Bgy. Paguengan, Akbar Bgy. Paguengan, Akbar
(Sgd.) H. ABDULLA GAPPAL (Sgd.) H. NASIR MUHMIN (Sgd.) JAMIR JALIL
Bgy. Paguengan, Akbar Bgy. Paguengan, Akbar Bgy. Paguengan, Akbar
(Sgd.) BUSRA JAALAL (Sgd.) DARWISA ASRAP (Sgd.) HALID MUKTAR
Bgy. Paguengan, Akbar Bgy. Paguengan, Akbar Bgy. Paguengan, Akbar
(Sgd.) ERWIN ALAMIN (Sgd.) LISTAIN MALANGKIS (Sgd.) H. SAUD OMAR
Bgy. Danapah, Albarka Bgy. Danapah, Albarka Bgy. Bohebessey, Lamitan City
(Sgd.) IDRIS BIRONG (Sgd.) AUSIN H. GADJALUN (Sgd.) RUSININ ASNAWIE
Bgy. Bohebakung, Akbar Bgy. Cambug, Albarka Bgy. Cambug, Albarka
(Sgd.) PIRGAW YUNUS (Sgd.) MUSAYYADA TAPSUIN (Sgd.) TAHARA RAHIB
Bgy. Cambug, Albarka Bgy. Paguengan, Akbar Bgy. Paguengan, Akbar
(Sgd.) H. WAHAB HASAN (Sgd.) H. HUSIN HAPIB (Sgd.) H. SUAD NEWANI
Bgy. Paguengan, Akbar Bgy. Paguengan, Akbar Bgy. Paguengan, Akbar
(Sgd.) H. NUR-IN HASAN (Sgd.) H. NUR-IN SAPID (Sgd.) NASIR JAALIN
Bgy. Paguengan, Akbar Bgy. Paguengan, Akbar Bgy. Paguengan, Akbar
(Sgd.) H. ISMAIL BALLAKATU (Sgd.) SITTIE MARHA MAJUJAJILUN (Sgd.) SUHUD MUTTALIB
Bgy. Paguengan, Akbar Bgy. Danapah, Albarka Bgy. Paguengan, Akbar
(Sgd.) H. AHMAD WAHAB (Sgd.) LATIPA ANJANAL (Sgd.) BUIDDIMAN JALALUN
Bgy. Paguengan, Akbar Bgy. Limook, Lamitan City Bgy. Matibay, Lamitan City
(Sgd.) ABDULMUEEN YUSOPH (Sgd.) ASNAWI KALSUM (Sgd.) JUNAID ANJALIN
Bgy. Bato-Bato, Albarka Bgy. Bato-Bato, Albarka Bgy. Paguengan, Akbar
(Sgd.) MINADJALUN HUSSIN (Sgd.) MISTIRI TARAMI (Sgd.) ABIR MUTTALIB
Bgy. Tipo-Tipo Prop., Tipo-Tipo Bgy. Bohelubong, Tipo-Tipo Bgy. Paguengan, Akbar
(Sgd.) PILOY NAYANG (Sgd.) MUNVIR SALATUN (Sgd.) H. LATIP ISMAIL
Bgy. Baguindan, Tipo-Tipo Bgy. Paguengan, Akbar Bgy. Bohebessey, Lamitan City
(Sgd.) IDRIS ASNAWI (Sgd.) ISMAIL BALLABATO (Sgd.) SALIMA JAPLUL
Bgy. Cambug, Albarka Bgy. Bohebessey, Lamitan City Bgy. Macalang, Albarka
(Sgd.) SATTAH NISAL (Sgd.) ARHUMA JANALUN (Sgd.) HANAPI AIRIL
Bgy. Macalang, Albarka Bgy. Macalang, Albarka Bgy. Bohebakung, Akbar
(Sgd.) HAISA HASAN (Sgd.) APSA RIZAL (Sgd.) MARAK ANJALIN
Bgy. Bohebakung, Akbar Bgy. Bohebakung, Akbar Bgy. Bohebakung, Akbar
(Sgd.) IBNO ABUD (Sgd.) SURAY BIRONG (Sgd.) TANO CUEVAS
Bgy. Bohebakung, Akbar Bgy. Bohebakung, Akbar Bgy. Bohelubong, Tipo-Tipo
(Sgd.) JAMAL TOTONG (Sgd.) JOMAR TOTONG (Sgd.) OMAR MOHAWAN
Bgy. Tipo-Tipo Prop., Tipo-Tipo Bgy. Silangkum, Tipo-Tipo Bgy. Limbo Upas, Tipo-Tipo
(Sgd.) NUAIM TOTONG (Sgd.) ABDILLAH AJULAL (Sgd.) JEMAR PISING
Bgy. Silangkum, Tipo-Tipo Bgy. Silangkum, Tipo-Tipo Bgy. Limbo Upas, Tipo-Tipo
(Sgd.) WAIDZ ALAJAL (Sgd.) SAMIYAN ARIMBAY (Sgd.) HUJAY SANNANI
Bgy. Baguindan,Tipo-Tipo Bgy. Tipo-Tipo Prop., Tipo-Tipo Bgy. Tipo-Tipo Prop., Tipo-Tipo
(Sgd.) NORITHA TOTONG (Sgd.) HADI UNTIH (Sgd.) MUSIR NAYANG
Bgy. Tipo-Tipo Prop., Tipo-Tipo Bgy. Silangkum, Tipo-Tipo Bgy. Baguindan, Tipo-Tipo
(Sgd.) NASSER NUNA (Sgd.) SALI TAHALLANG (Sgd.) JULKIPLI ALIH
Lamitan City Lamitan City Bgy. Kailih, Albarka
(Sgd.) NURHIMA HAKIM (Sgd.) NASIR JAALIN (Sgd.) MUIDA HATAMAN
Bgy. Kuhon, Albarka Sumisip Sumisip
(Sgd.) HUSAYMA HATALAN (Sgd.) SALAMA TAALUL (Sgd.) RHAIDA AJALUL
Sumisip Sumisip Sumisip
(Sgd.) DIANA ABIAN (Sgd.) NUR-IYA JASIR (Sgd.) AJARA AKNALUN
Sumisip Sumisip Sumisip
(Sgd.) HALIMA GOGOL (Sgd.) FILWA MUCADDANI (Sgd.) BOBONG BANDING
Sumisip Sumisip Sumisip
(Sgd.) ISSEK ABULHASSAN (Sgd.) HALAPTUL ACLUL (Sgd.) IMELDA HATAMAN
Sumisip Bgy. Baiwas, Sumisip Sumisip
(Sgd.) HATTAN U. SAMPAD (Sgd.) KALAUI ABDULWAKIB (Sgd.) HAIRUL KASIM
Sumisip Bgy. Paguengan, Akbar Bgy. L. Sinangkapan, Sumisip
(Sgd.) A.H. JAHANAN (Sgd.) ABDULATI KASIM (Sgd.) JAIRA SULAIMAN
Bgy. L. Sinangkapan, Sumisip Bgy. L. Sinangkapan, Sumisip Bgy. L. Sinangkapan, Sumisip
(Sgd.) IBRAHIM HAIN (Sgd.) MUNIM KASIM (Sgd.) H. RAPIH HAMID
Bgy. L. Sinangkapan, Sumisip Bgy. L. Sinangkapan, Sumisip Bgy. L. Sinangkapan, Sumisip
(Sgd.) SARIDA SAHILUN (Sgd.) JAINA SULAIMAN (Sgd.) ASSAMIN HASIM
Bgy. Bohepiyang, Albarka Bgy. L. Sinangkapan, Sumisip Sumisip
(Sgd.) UBAID HASIM (Sgd.) KABIR KAJIH (Sgd.) GADJALI SAPPALUN
Sumisip Sumisip Bgy. Sampinit, Sumisip
(Sgd.) NASSER KASIM (Sgd.) ANIZA WAHAB (Sgd.) SALAMA ABBAS
Bgy. Sampinit, Sumisip Bgy. Paguengan, Akbar Bgy. Paguengan, Akbar
Nilagdaan sa harap nina:
(Sgd.) SAMMY P. MAULANA (Sgd.) NATHAN B. INSUNG
Secretary General Chairperson, Basilan Region
CBCS CBCS
(Sgd.) MASID YACOB (Sgd.) MUHTI ABDULLA
Lead Convenor Chairperson
Inter-CSO Care for Basilan Task Force Bantey Basilan –
CBCS Civilian Local Peacekeeping Force
No comments:
Post a Comment